Een klimaatadaptieve ingreep, neem het versterken van een dijk, is meer dan een technische oplossing. Het ontdekken, zien en benutten van de mogelijke meerwaarde rondom zo’n project, is het werk van Tim van Dortmont. Als omgevingsmanager bij WSP, op de afdeling Water & Omgeving, is hij continu bezig met het optimaliseren van klimaatadaptieve oplossingen.

De klimaatadaptieve puzzel van Tim
Vroeg jij je vóór het lezen van de intro ook nog af hoe een omgevingsmanager nou eigenlijk met klimaatadaptatie te maken krijgt? In het geval van Tim staat klimaatadaptatie juist centraal in alles wat hij doet. Alle projecten waarbij hij betrokken is, vanuit zijn afdeling Water & Omgeving, zijn klimaatadaptief. Met daarbij dijkversterkingsprojecten als veel voorkomende uitdaging.

Kijken we terug in de tijd, dan zien we Tim al tijdens zijn studie- en loopbaan via een bachelor Technische Planologie en een master Enviromental Infrastructure & Planning een duidelijke focus op klimaatadaptatie hebben. Tim: “Al tijdens mijn bachelor merkte ik dat ik klimaatadaptatie ontzettend interessant vind. Zo heb ik tijdens een stage bij de Gemeente Groningen onderzoek gedaan naar hittestress. Toch heb ik de waterkant van klimaatadaptatie altijd interessanter gevonden. Na het afronden van mijn studie wist ik dan ook één ding zeker; ik wil iets met klimaatadaptatie en water doen. De afdeling Water & Omgeving van WSP was precies dat wat ik zocht. Grote integrale projecten waar ik als adviseur veel kan leren.”

Het team Water & Omgeving is een jong team met senior adviseurs die adviseurs als Tim erg gauw wegwijs maken. Tim: “Ik merkte vanaf dag één een ontzettende drive van deze seniors om kennis over te dragen. Daar wordt echt tijd voor genomen. Zo leerde ik al gauw een milieueffectrapportage, bij ons MER genoemd, te schrijven. Nota bene voor een project waarin dijkversterking, natuurverbetering en recreatie samenkomen. Zo’n MER brengt de klimaatadaptiviteit en milieugevolgen van een plan in beeld en is daarom een ontzettend belangrijk instrument om ontwerpen inzichtelijk te maken voor een breed publiek, en beslissers en bestuurders. Voor zo’n m.e.r. schakel ik binnen WSP veel met verschillende disciplines binnen WSP; denk aan ecologen, bodemdeskundigen en stikstofspecialisten. En zo is een MER niet alleen een goed instrument om klimaatadaptiviteit in beeld te brengen, maar voor mij ook om me breed te ontwikkelen.”

Gevraagd naar wat hij nou écht het allermooiste vindt aan zijn werk als omgevingsmanager, hoeft hij niet lang na te denken over het antwoord: “Het is de puzzel die mij drijft”, begint hij. “De puzzel van een ontwerp met maatschappelijke meerwaarde. Want de meekoppelkansen voor maatschappij en omgeving zijn ontzettend groot bij grote projecten zoals een dijkversterking. En die puzzel leggen, met heel veel collega’s, is voor mij ultiem werkplezier. Zonder onze inspanning is klimaatadaptatie puur een technische aangelegenheid. Wij verhogen de maatschappelijke waarde.”

Hoe leg jij op een verjaardagsfeestje uit wat jouw werk als omgevingsadviseur inhoudt?
“Dan leg ik uit dat ik aan allerlei projecten werk die met rivieren te maken hebben. Rivierverruimingen, vaarwegen, dijkversterkingen, enzovoorts. En dat ik, als omgevingsadviseur, alle belangen vanuit de omgeving in kaart breng. Dat ze een plek krijgen in het ontwerpproces, of dat eisen en wensen worden afgewezen op een onderbouwde manier. In het eerste geval noemen we het meekoppelkansen: kansen die tegelijk met het project uitgevoerd kunnen worden en waar iedereen blij mee is. Denk aan recreatie, natuur, ecologie.”

Vandaag zijn we bij Salmsteke; wat is er nou zo mooi aan dit project?
“Dit is een dijkversterking én herinrichting van de uiterwaard, en voor mij staat het symbool voor de integraliteit waaraan wij werken. Hier komt echt heel veel samen: hoogwaterveiligheid, recreatie, watergebonden ecologie en belangen van omwonenden. Zelf heb ik voor dit project middels een MER duidelijk gemaakt wáár de meerwaarde te vinden is en die meerwaarde is nu in ontwikkeling. Over een paar jaar fiets ik hier over de dijk en zie ik een strand, recreërende mensen, opgebloeide natuur, een veilige waterstand en klimaatbestendige dijk. Daar doe ik het voor, dát is de puzzel die ik wil leggen.”

Kun je een project noemen dat niet zoals Salmsteke een dijkversterking is, maar ook grote maatschappelijke impact heeft?
“Dan komt onmiddellijk de rivierverruiming bij Oeffelt in me op. Ontzettend belangrijk, want door daar meer ruimte te geven aan de rivier is het ook niet nodig om de dijken te verhogen. We zijn daar bezig met het plan om de provinciale weg, die dwars op de rivier ligt en daardoor een flessenhals creëert, te vervangen door een brug. Door het niet-waterdoorlatende grondlichaam van de weg te vervangen door een brug, verlagen we hoogwater met twintig centimeter. Bij dit soort projecten ontstaan heel interessante meekoppelkansen. Zo kun je denken aan nevengeulen die natuur en ecologie stimuleren, maar ook aan recreatieve meerwaarde.”

Hoe lang zijn jullie doorgaans met zo’n project bezig?
“Wij zijn als WSP vaak zo’n twee jaar betrokken bij grote projecten zoals Salmsteke en Oeffelt. Daarvóór is er vaak al een basis gelegd, en nadat wij er mee bezig zijn volgt er natuurlijk nog realisatie; zoals we vandaag hier bij Salmsteke zien. Wij zijn zelf niet in de uitvoering actief, maar maken dus echt het ontwerp. En natuurlijk kijken we graag mee, zoals we hier vandaag zien hoe de nevengeul uit ons ontwerp wordt aangelegd. Over een tijdje zit het hier vol vissen, vogels en andere natuur. Ik zie mezelf hier over een tijdje wel terug, zónder bouwhelm!”